Zowat in alle rechtsdomeinen heeft minister Koen Geens zijn stempel gedrukt door het uitvaardigen van nieuwe wetboeken. Eén van zijn laatste wapenfeiten is de aanzet naar een nieuw Burgerlijk Wetboek (hierna NBW), ter vervanging van het oud Burgerlijk Wetboek (hierna OBW) dat Napoleon ons achterliet in 1804. Meer dan 200 jaar later is dat OBW een incoherent samenraapsel geworden van wetten en artikels, zodat een vervanging op zijn plaats is.
In april al keurde de Kamer “boek 8” van dit NBW goed. Dit boek handelt over bewijs. Opmerkelijk is dat het onderdeel “bewijs” in het OBW als onderdeel van de verbintenis werd behandeld, terwijl het nu in het NBW een eigen boek krijgt toebedeeld. De spelregels van de bewijsvoering worden dan ook iets uitvoeriger uitgeschreven. Daarnaast zijn er ook een aantal ingrijpende wijzigen. Eén ervan zetten we hieronder uiteen:
Eén van de lastigste bewijzen om te leveren is een negatief feit: dat iets zich niet heeft voorgedaan. Waar vroeger enkel het bewijs kon geleverd worden met wat heet “een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid”, dus met een redelijke mate van zekerheid, zal in het NBW het bewijs kunnen geleverd worden met het aantonen van de waarschijnlijkheid van dat negatief feit. De redelijke mate van zekerheid is in dit geval niet meer nodig. Dit artikel is ingevoerd naar analogie met de rechtspraak van het Hof van Cassatie. Wat wel nieuw is, is de uitbreiding naar positieve feiten: niet enkel voor negatieve feiten, maar ook voor positieve feiten waarvan het vanwege de aard zelf van het te bewijzen feit niet mogelijk of niet redelijk is om een zeker bewijs te verlangen, kan het bewijs door waarschijnlijkheid geleverd worden.
Zo aanvaardt de rechtspraak bij verzekering tegen diefstal dat het zekere bewijs van een diefstal onmogelijk te leveren is. Beeldt u maar in: op vakantie wordt uw fototas inclusief fototoestel gestolen. Gelukkig heeft u een verzekering. Maar hoe bewijst u de diefstal? Bent u de tas niet vergeten in een restaurant? Viel ze op dat pitoreske terras per ongeluk in het water? Er zijn mogelijkheden legio. Als u de diefstal aannemelijk en dus waarschijnlijk kan maken, kan u het bewijs van de diefstal leveren.
Hoe zeker moet de waarschijnlijkheid dan juist zijn? De memorie van toelichting van het bewuste boek voorziet in het volgende: als men dan toch moet spreken over een zekerheidspercentage, zou dat allicht 75 % zijn, wat wil zeggen dat er ernstige elementen in het dossier staan die de aanvoeringen ondersteunen en dat alternatieven, hoewel niet volledig onmogelijk, niet geloofwaardig lijken.
Het is wel nog even wachten op de inwerkingtreding ervan: het NBW treedt in werking op de eerste dag van de achttiende maand na die waarin ze is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad en dat is vandaag nog niet verricht.
Geniet aldus nog van uw verlof in de oude regeling en verlies uw fototas niet uit het oog.
Wim SMET
wim.smet@alisadvocaten.be
